Докумуоннар   Сонуннар   Олонхо   Күрэхтэһиилэр   Култуура   Музыка музейа   Тыл политиката   Научнай чинчийиилэр   Yорэх уонна култуура   Тылдьыт   Ыстатыйалар   Айар болох   П.А. Ойуунускай   Музыка музейа

Мария Николаевна Андросова - Ионова

(1864-...)

ОлоІхоґут

"Усвоив от мужа искусство якутского письма по бетлинговской транскрипции, она в 1893-1894 гг. написала в стихах оригинальную по замыслу поэму, в которой под видом древних якутских богатырей воспеваются подвиги политических ссыльных, борющихся с порядками и указами творца неба и земли ҐрµІ Айыы тойона, бога одновременно якутского и общечеловеческого" Г.В.Ксенофонтов.

1864 с. олунньу 14 кµнµгэр Мария Николаевна Андросова-Ионова Баайа±антай улууґугар 2-с Игидей нэґилиэгэр тіріібµтэ.

25 сааґыттан ырыаґыт, олоІхоґут талаана аґыллан, сайдан барбыта. Ол бириэмэ±э Баайа±антайга уонна Тааттта±а политсыльнайдар Э.К.Пекарскай, В.М.Ионов кэлэн олороллоро, кинилэр сахалар олохторун-дьаґахтарын, итэ±эллэрин, тылынан уус-уран айымньыларын µірэтэллэрэ. Мария Николаевна 1,5 ый иґигэр бетлинговскай алфавитынан сахалыы саІарарга, суруйарга µірэммитэ.

29 сааґыгар В.М.Ионовка кэргэн тахсыбыта.

Мария Николаевна суруйбут: "Кµлкµлбэгэ о±онньор Силирикээн эмээхсин икки", "Ґµтаас бэйэлээх Ґрµн Айыы тойон ыччаттара", "Орто дойдуну тупсарарга тµспµт хара тыа иччитэ Баай Барыылаах" олоІхолоро "Образцы народной литературы якутов" диэн Э.К.Пекарскай хомуйан бэлэмнээбит кинигэтигэр киирбиттэрэ.

1907 с. "Кулан кугас аттаах Кулантар бухатыыр" диэн олоІхо сыана±а туруутугар сµрµн оруолу (Ґрµн Ґкэйдээн) оонньообута.

1908 с. В.В.Никифоров "Манчаары" диэн драматыгар Манчаары ийэтин уонна Бэрт Маарыйа оруоллары оонньообута.

1922 с. кэргэнэ ілбµтµн кэнниттэн Мария Николаевна Петроградка кіспµтэ, антропология уонна этнография музейыгар µлэ±э киирбитэ.

1925-1926 сс. АН СССР Саха комплекснай экспедициятыгар Бµлµµтээ±и отрядыгар кыттыыны ылбыта.

1925 с. М.Н.Андросова-Ионова±а научнай эйгэ±э ір сыллаах таґаарыылаах µлэтин иґин Нуучча георафическай обществотын аччыгый (кыра) кыґыл кімµс мэтээлин туттарбыттара.

1936 с. "Саха таабырыннара" диэн ыстатыйата бэчээттэнэн тахсыбыта.